Gửi từ một đám tang

BTKUXH – Em à, hôm nay đã là ngày thứ hai anh ở cùng họ trong một đám tang kỳ lạ. Anh cũng không còn nhớ rõ nhiều cảm giác khác lạ luôn đến với anh trong hai ngày qua. Anh sẽ viết cho em biết những phần nhớ vụn vặt ở nơi đây.

Người chết là một vị cả sư – một chức sắc cao nhất trong hàng ngũ chức sắc người Chăm theo đạo balamôn. Vì vậy, mà trong đám tang có rất nhiều các tu sĩ (ở đây họ gọi là thầy pasêh) ở các vùng của người Chăm tới làm lễ. Khi anh đến, thì vị cả sư (người chết) đã mất được hai ngày rồi, họ làm một chiếc lều lớn đặt ở cuối sân vận động và họ đưa thi hài của vị cả sư vào đó. Anh ngồi cùng họ và quan sát rất kỹ những nghi lễ họ tiến hành.

Hôm đầu tiên anh đến đó, anh thấy ở phía trước lều họ có đặt một dàn máy âm thanh và tiếng nhạc du dương của ca sĩ Chế Linh hát bài Thành Phố Buồn, anh ngạc nhiên vì điều đó, nó thật sự khác quê mình. Cũng ngày hôm đó, các vị tu sĩ đã tiến hành làm lễ tắm và cho người chết ăn. Họ quây một tấm vải lớn quanh thi thể để tiến hành và rất ít người được vào trong đó, anh cũng không được vào để ghi những hình ảnh đó. Nhưng em à, chắc nếu có được vào thì anh cũng rất sợ phải nhìn thấy hình ảnh đó.

Khi họ làm xong nghi lễ đó, các tu sĩ bắt đầu tiến hành làm nghi lễ ở xung quanh chiếc lều – nơi có chứa thi thể đó. Anh không hiểu ngôn ngữ mà họ nói nhưng quan sát việc thực hành những nghi trình đó anh thấy nó thực sự phức tạp, quan niệm về nhân sinh quan, thế giới quan không đơn giản như ở mình. Anh sẽ cố gắng ghi hình thật chi tiết để sau này mình sẽ nghiên cứu kỹ hơn.

Vào buổi tối, dàn nhạc đánh lên cùng với lời hát các vị tu sĩ nghe ai oán như để tiễn đưa người đã mất. Cho đến khuya thì những vị tu sĩ và người thân trong gia đình ngủ lại quanh thi thể đó.

Vào ngày thứ hai anh ở đó tức là người chết đã được bốn hôm rồi. Anh tham dự lễ bầu ra một vị cả sư mới. Việc bầu chọn này được thực hiện ngay bên cạnh thi thể của vị cả sư đã mất. Anh đi quanh đó, có mùi gì đó ngột ngạt, có lúc anh thấy rờn rợn lạnh người. Nhưng anh phải ở đó để ghi lại những hình ảnh mà hiếm ai được phép như vậy. Vì anh thấy bản thân những người dân bình thường (không phải hàng ngũ tu sĩ) cũng đâu có được vào.

Ngày mai, họ sẽ tiến hành dựng dàn hỏa thiêu và đến hôm sau nữa họ sẽ làm lễ hỏa thiêu anh sẽ có gắng ghi lại thật chi tiết. Anh sẽ gửi tiếp cho em những gì khác lạ anh thấy được.

Trời nắng chang chang, làn da anh đã bóng lên rất nhiều vì không còn có thể đen được nữa.

Nhớ em

Cao Trung Vinh

Về tác giả:

Cao Trung Vinh: làm việc tại Ban Nghiên cứu Văn hóa Sinh thái và Du lịch -Viện Văn hóa Nghệ thuật Việt Nam.
Lĩnh vực nghiên cứu quan tâm: Nhân học
Một số phim đã làm:
– Phim dân tộc học: Lễ cầu đảo (dân tộc Chăm)
– Phim dân tộc học: Lễ cầu mưa (Dân tộc Raglai)…
– Phim nhân học: Chợ đêm