Sau hành trình dài 200 km. Chúng tôi đặt chân lên huyện Đà Bắc, là huyện cao nhất của tỉnh Hòa Bình. Vào mùa mưa, đất bị xói mòn, con đường sạt lở, gây khó khăn trong việc đi lại cũng như việc trao đổi hàng hóa thông tin của cộng đồng dân bản.
Được xây dựng vào năm 1999, Trường THCS Đồng Chum mọc lên giữa không gian bao la của núi rừng, không hàng rào ngăn giữa trường và khu vực dân bản sinh sống. Với 196 học sinh từ lớp 6 đến lớp 9, trường có 6 phòng học cùng một thư viện là nơi để sách và các dụng cụ trợ giảng của các cán bộ giáo viên.
Toàn bộ sách giáo khoa và các dụng cụ trợ giảng tại trường được Bộ Giáo Dục & Đào Tạo cấp phát 5 năm một lần. Số lượng được cấp phát có hạn nhưng số lượng học sinh lại quá đông nên việc thiếu sách cho các học sinh mượn đọc và học là việc thường xuyên xảy ra.
Đa số học sinh tại trường là con em người dân tộc thiểu số. Có những em do nhà quá xa trường nên các em phải học nội trú. Bên cạnh đó còn tồn tại quan niêm trọng nam khinh nữ ở một số hộ gia đình khi con trai được đi hoc, con gái phải ở nhà làm ruộng giúp đỡ gia đình
Chúng tôi có dịp được làm quen với các em học sinh nội trú lớp 7 và được biết hoàn cảnh của các em rất đặc biệt. Nhà cách trường 10 km nên các em phải ở lại trường, hàng tháng gia đình gửi thực phẩm lên. Mọi sinh hoạt cá nhân các em phải tự lo liệu trong thời gian học xa nhà.
Ngoài việc thiếu sách học, sau các buổi học, do hoàn cảnh thiếu thốn nên các em học sinh nội trú không cơ hội được tham gia bất kỳ môn thể thao nào. Các em cũng không có điều kiện để tiếp cận với các loại sách tham khảo, sách báo, truyện.
Thông cảm trước hoàn cảnh thiếu thốn của các em học sinh miền núi, bên cạnh đó chúng tôi lại càng cảm thông hơn với các thầy cô giáo người đưa cái chữ đến với các em.
Khu nhà tranh lụp xụp thiếu thốn tiện nghi là nơi ăn ở của các cán bộ giáo viên trong 10 năm qua tại Trường Đồng Chum.
Được sự quan tâm của Đảng và nhà nước, đầu năm 2009 Trường Đồng Chum được đầu tư xây mới thêm một gian nhà dành cho các nữ cán bộ giáo viên và các cán bộ giáo viên lâu năm làm việc tại trường.
Hành trình Đồng Chum khép lại, trong chúng tôi sẽ còn in mãi về một ngôi trường nhỏ giữa lưng chừng núi. Dù còn có nhiều thiếu thốn và khó khăn nhưng các em học sinh cũng như đội ngũ các cán bộ giáo viên của trường đã và đang phấn đấu và hoàn thành nhiệm vụ.
