Người Việt Nam quan niệm Tết Trung Thu là ngày hội của trẻ thơ, có tiếng trống ếch và ánh đèn ông sao lấp lánh, dưới vòm trời thu nhiệt đới trong vắt, trăng thanh, gió mát. Trong khi đó, ở Trung Quốc, Tết Trung Thu là Đoàn Viên Tiết. Vào dịp này, dù sinh sống ở đâu, người Trung Quốc cũng trở về tề tựu dưới mái ấm gia đình và tưởng nhớ miền quê cha đất tổ. Những người lưu lạc xa nhà, vào dịp Tết Trung Thu đau đáu trông ngóng thương nhà.
Trẻ em vui Tết Trung Thu
(Ảnh minh họa – Nguồn: Internet)
Ở lưu vực sông Hoàng Hà – Cái nôi của nền văn hóa Hán – mùa thu là mùa lá vàng lả tả rụng và những giọt sương trong suốt như pha lê đổi sang màu trắng lóa. Ban đêm, nhiệt độ thường xuống dưới độ 0. Cảnh sắc giữa thu “trăng sáng như gương” chỉ sống từ sông Dương Tử Giang trở xuống phía Nam.
Nhiều nhà nghiên cứu cho rằng, người Trung Hoa, hấp thụ ảnh hưởng của người Bách Việt, biết ăn Tết Trung Thu từ đời Nam Tống (1127-1279). Mùa thu kéo dài suốt ba tháng bảy, tám, chín âm lịch. Rằm tháng tám chính là thời điểm giữa thu. Khi đó, cả miền Hoa Bắc “nghìn dặm băng dày, vạn dặm tuyết gieo” (thơ Mao Trạch Đông).
Mặc dù văn hóa Trung Hoa ảnh hưởng sâu đậm đến truyền thống Việt Nam, nhưng đối với người Việt Nam, Tết Trung Thu là tết của trẻ em, không có vòm trời nhiệt đới trong vắt với trăng thanh gió mát.
Một nhà thơ Việt Nam tả mùa thu nước Việt:
Sáng nay thành phố sang thu
Áo hoa cây mặc chắc từ đêm qua
Gió đi gọi cửa mọi nhà.
Nắng đem lụa khắp gần xa phơi vàng.
Khác với mùa thu ôn đới với lá vàng, lá rụng, mùa thu ở Việt Nam cây cối vẫn xanh tươi. Có loài cây còn nở hoa thơm nồng như hoa sữa ở phố Nguyễn Du, Hà Nội, đã đi vào thơ, vào nhạc về mùa thu. Gió thu khác với gió nồm mùa hạ thổi từ nam lên bắc hay gió bấc mùa đông thổi từ bắc xuống nam, mà là gió heo may, thổi theo chiều ngang từ Biển Đông sang núi Tản và dãy Trường Sơn về phía tây, gió dịu, mát và hơi khô. Thứ gió này chỉ đủ “hiu hiu thổi một vài bông lau”. Nắng thu là thứ nắng vàng nhạt màu lụa tơ tằm chưa nhuộm, thứ nắng hanh và se se lạnh, đủ làm rám má hồng.
(Trích Song ngữ Anh-Việt: Tết Trung Thu)
