Tìm chỗ
Từ ngã ba 621 tôi đi về bến xe miền Tây, tức bến cuối mà xe buýt tuyến này dừng. Vừa lên xe, tôi tiến tới lùi lui, quanh quẩn chỗ trống dùng để hàng hóa của khách đối diện cửa sau, trả 20 ngàn cho vé đi bến xe miền Tây rồi mới có ghế từ một chú cỡ trung niên đứng dậy nhường vì xuống trạm Suối Tiên. Dự định của tôi là nguồi kế tài xế để ghi nhận những câu trích dẫn liên quan đến diễn ngôn của họ về cảnh sát giao thông nhưng xe đông giờ này không cho tôi chọn lựa, ít ra cũng có chỗ ngồi để dễ ghi nhanh. Hàng ghế bên phải, phía lề đường, tôi ngồi ngoài bìa, ghế thứ hai tính từ cửa sau trở xuống, với một chú cỡ hơn 30 tuổi, vị trí này lại cho tôi một khía cạnh khác để quan sát và ghi chép – cách bắt đón khách của một trong các nhân viên.
Nhân viên xe buýt
Khuất tầm nhìn nên tôi không thấy được tài xế, có hai nhân viên nam, một mặc đồng phục là áo sơ mi tay dài màu kem và một không mặc đồng phục mà mặc áo thun màu vàng. Chiếc áo sơ mi đồng phục của anh nhân viên, giống tình trạng mà tôi thường thấy của nhân viên tuyến xe này, vừa nhầu, vừa dơ, vừa bạc màu, nhất là phần tay áo xăn lên, phần cổ áo bị sờn, nhưng anh này không mấy quan tâm vì dường như công việc của anh ta không cho phép chăm chút bề ngoài. Cửa sổ đều mở, với tốc độ của lái xe, mồ hôi người tôi bắt đầu khô.
Anh nhân viên túc trực ở cửa sau (NVC), có một tư thế ngồi đặc trưng, ngồi trên thanh sắt vuông góc với cửa sau, lưng nghiêng ra phía cửa sổ, một phần vai, một cánh tay và đầu đưa ra ngoài cửa sổ, rao rôm rả “Bà Điểm, An Sương, bến xe Miền Tây nè”, anh nhân viên đảm nhận nhiệm vụ bán vé (NVV) cũng thò đầu ra, chen vào một câu, giọng nhựa nhựa khi có một hành khách mới bước lên xe từ cửa trước “Nè anh trai bước sâu vào trong luôn”. Lúc này, khi tôi loáy hoáy ghi cho kịp thì người đàn ông ngồi chung ghế liếc nhìn vào sổ tay, nhìn lâu rồi bỏ cuộc vì tôi chắc rằng có cố cũng sẽ không đọc ra tôi viết gì, tôi cố ý như vậy vì biết chú này sẽ chú ý, tôi cũng sợ mình đọc không ra nên lâu lâu phải rà lại mấy “dây” chữ lí rí vừa ghi.
Nhân viên – Hành khách
Xe buýt chạy bon bon, vượt ra mặt nhiều container, tiếng xi-nhan kêu liên tục. “Cầu vượt Linh Xuân ai xuống không?”, lúc này là 1h05. NVV cầm trên tay ly cà phê đá đen, đi xuống chỗ NVC, hớp vội một ngụm rồi lại đưa đầu ra cửa sổ “Ai đi miền Tây, Bà Hom, Bà Điểm, Tân Tạo, Bon-Chen. Ai đi Miền Tây ôn” giọng anh này to hơn, ngân dài ra và rướng cổ ngoái về phía sau khi xe đã chạy qua trại trẻ mồ côi Tam Bình. Lúc chỉ còn một mình NVC ngồi vắt vẻo trên thanh sắt, anh này giơ tay ra cửa vẫy vẫy vừa xin đường cho xe tấp vào đón khách vừa ngáp. “Anh ơi, tới ngã tư Bình Phước chưa?” – một người nữ chòm người về trước hỏi NVC. Anh này nhìn lại “Nãy giờ thấy tới chưa?” – “Không biết” – chị này vừa nói vừa cười mỉm. “Chừng nào tới người ta kêu à” – NVC cười tươi khi nói. Gió mát, mọi người nói chuyện vừa đủ nghe, lâu lâu hỏi đường nhau và hỏi nhân viên xe, những nụ cười đáp lại khiến tôi tạm quên cái nắng chóng mặt lúc chờ xe, dù chỉ trước đó hơn chục phút. Như đã hứa, tới ngã tư Bình Phước, anh này vẫy vẫy ra hiệu cho chị vừa nãy hỏi đường xuống. Một cô bán nước uống đựng trong chiếc giỏ nhựa lên xe, trò chuyện với NVC và xuống mà không phải mua vé.
Sau vài lần quan sát, cứ có hành khách mới lên xe, cửa vừa đóng lại, NVV liền đi từ trên xuống bán vé, luôn như vậy, rồi lại đi lên cửa trên đứng. Tôi lúc này, mắt đã cay và buồn ngủ vì mệt, dường như vì tô bún riêu cho bữa trưa chưa kịp tiêu thì đã phải hành trình theo xe buýt. NVC lên phía trên xe, lấy nón đội và lau mặt, cổ, tay bằng khăn ướt rồi tiếp tục công việc với kiểu ngồi vắt vẻo như cũ.
Lúc này tôi mới để ý, đồng hồ xe là 1h17, của tôi là 1h20.
“Kệ đi, làm phước gặp phước” (Ảnh minh hoạ – Internet)
Đi xe không máy lạnh, vào trưa nắng, không gió thì khủng khiếp nhất là lúc xe chạy chậm hoặc ngừng, đường đông, nhiều lần đổ mồ hôi vì lẽ này.
Trong khi NVV nói chuyện với một người đội nón đen, ngồi sát thành xe, ghế đầu tiên phía trên thì cuộc trò chuyện dưới này cũng bắt đầu khi một anh hỏi NVC “Khi nào tới An Sương về nha”. Lúc này, NVC nhìn xuống người phụ nữ ngồi ngay sau anh ta nói “Ói bịch đen đừng ói bịch này ghê lắm” – anh lấy bịch đen treo sẵn ở thanh sắt phía trên cửa sau đưa cho cô này. Người phụ nữ này vừa nghe điện thoại vừa ra hiệu xin một chiếc bịch nữa từ NVC, anh này rời chỗ ngồi quen thuộc, đứng giữa cửa sau, người phụ nữ khác ngồi kế người vừa ói cũng chuyển chỗ vì không chịu nổi người khác ói. Chỉ một lát sau NVC cũng phải trở về chỗ với nụ cười dè dặt, nhìn người phụ nữ đang gục đầu vào chiếc bịch “coi chừng ói lên cái áo”, vừa nói vừa nhìn áo của anh ta. Tiếng xi-nhan kêu mãi, trời không gió nữa, xe chạy chậm hơn nên cái nắng nóng lại làm mồ hôi chảy trong người. Từ phía trên, NVV vừa nghe điện thoại vừa đi xuống chỗ NVC, đưa điện thoại cho anh này vì người ở đầu dây bên kia yêu cầu, hai người chụm đầu lại, cùng nghe và trả lời điện thoại. Lúc NVC nghe điện thoại, NVV cũng tranh thủ chòm ra cửa rao “Miền Tây, Bà Hom, Bà Điểm, Tân Tạo”. Hai nhân viên này không hề quan tâm có người luôn trên tay cuốn sổ tay và cây viết ghi liên tục, họ không ngó đến. Ngoài điểm chung này, hai nam nhân viên này đều ốm và da ngăm đen.
Cảnh kẹt xe
Xe tới Thới An, xe nhích từng chút một vì đèn đỏ, tôi lại “nghe” mồ hôi rơi thấm áo. Tới đoạn có chiếc xe tải tấp lại bên trong lề của phần đường dành cho xe máy, đã được ngăn bởi dải phân cách với phần đường ô tô nhưng không hiểu sao tài xế 601 này lại quyết định cho xe chạy vào khoảng trống còn lại của phần đường dành cho xe máy đó. NVC phải bẻ kính chiếu hậu vào mà cũng không luồn qua được. Cầu cứu xe tải di chuyển, nó cũng được chạy lên một tí nhưng không khá hơn. Phần sau xe tải và phần đầu xe buýt 601 đã làm kín phần đường xe máy, mấy người chạy xe máy không tạm dừng chờ mà nhanh chóng chạy lên lề đầy cỏ và đất bên trong xe tải để vượt qua khúc đường này. Hai nhân viên đã xuống tìm giải pháp. Cuối cùng, tài xế xe buýt phải lui ra, trong lúc đó, vì lề mấp mô khiến một chiếc xe máy bị lật, người lái xe chỉ về hướng tài xế chửi tục, vẻ cáu giận. Một người đi xe máy khác phàn nàn “Làm gì de cho kẹt vậy trời”. Lúc này mấy người đàn ông trên xe buýt hỗ trợ bằng cách thò đầu ra phía đường lớn quan sát, một số người đàn bà cũng thắc mắc tại sau tài xế lại chạy vậy. Cuối cùng, xe phải de lại, chạy ra phần đường ô tô và đi tiếp.
Một hành khách ngồi kế cửa sổ, hàng ghế đầu tiên tính từ cửa dưới lên đang hút thuốc, tôi đặc biệt khó chịu với mùi thuốc lá nhất là khi ý thức được nó độc hại với người ngửi như thế nào. NVV đi từ trên xuống chỗ NVC, lúc đi qua hai cô gái tóc vàng, một trong hai cô có bó hoa, đã nói chuyện cười đùa gì đó. Lát sau, khi hai cô này xuống trạm, NVV đang đứng cửa trên, tôi kịp thấy một trong hai cô tháo vội khẩu trang, nhìn về phía cửa trên quát “đéo á”, NVV cười khi cửa xe đóng lại.
Tương trợ
Khát khô cổ và có chai nước trong cặp nhưng tôi không dám uống vì xe chạy nhanh, dằn và sợ ói vì đang mệt trong người.
1h53 xe tới ngã 4 An Sương, mắt tôi lúc này quá mỏi, lim dim rồi cũng ngủ gà ngủ gật, lúc tôi ý thức được mình đang ngủ há hốc miệng thì cố gắng tỉnh táo lại để quan sát tiếp, lúc đó là 2h10.
Nắng lại gắt, xe vừa tới Tân Tạo, tăng tốc và chạy vù vù. Một giọng nữ ngay sau tôi loáng thoáng hỏi NVC đường đến chùa hay đâu đó không nghe rõ. Bên dãy ghế kia hai người đàn bà đã nói chuyện rôm rả nãy giờ. Loáng thoáng nghe chị sau tôi hỏi đường đến đâu đó để cho đứa con đang bế trong tay, hai cô này quay sang “đừng có cho nha chời (trời) ơi chời (trời)”, “nó [người phụ nữ bế con] còn gan hơn tui”. Nghe chị này nói không có tiền về quê ở Hà Tiên để đưa con cho mẹ ruột nuôi nên dành đem con đi cho, chị đang trên đường đi cho con, một trong hai người đàn bà quê ở Rạch Giá, hỏi ý chồng, chồng cô móc ra 200 ngàn cho cô gái trẻ với đứa con vì vé xe về tới Hà Tiên là 150 ngàn. Cô này còn cho thêm 20 ngàn để hai mẹ con này ăn cơm. Lúc này người mẹ trẻ mới 19 tuổi mới nói đang rất đói. Cuộc nói chuyện thu hút NVC, anh xuống và hỗ trợ thêm “Vô bến xe mua vé về, đi ngoài bị lừai nữa”. Xe sắp tới Bến xe miền Tây, cô vừa cho tiền còn nói “Mày đẻ hổng đau hả? Biết đâu nó lớn nó nuôi mày, nó bán vé số nuôi mày cũng được”. Cô này cũng gằn giọng, “tao cho tiền về xe mà mày còn đem cho nó là không được đâu đó”, đây là việc làm mà cô cho rằng “kệ đi, làm phước gặp phước”.
Lúc mọi người lần lượt xuống bến xe miền Tây tôi mới có dịp quan sát người mẹ trẻ trong câu chuyện nãy giờ, phải nói là một cô bé, 19 tuổi, tóc rối và buộc thấp, mặc bộ đồ thun, áo khoác cam với gương mặt xương, mũi cao và mắt sáng. Trên vai bé này là đứa con trai, 15 tháng, nhỏ và ốm, gục ngủ, nó cũng đen đúa như mẹ. Khác với những lần trước, đi xe 601 với sự to tiếng, chen lấn và không chút tình người thì lần này tôi toàn gặp cảnh quan tâm, cười tươi và niềm vui, dù câu chuyện của hai mẹ con kia không tránh khỏi ngờ vực.
( Còn tiếp )
Mi Thiều
9/3/2012
